 |
|
|
 -> Warszawa -> Kraków -> Wrocław -> Gdańsk -> Zakopane -> strona główna |
 |
WARSZAWA-stolica
Polski i województwa mazowieckiego, największe miasto kraju,
położone w jego środkowo-wschodniej części,
na Nizinie Środkowomazowieckiej, na Mazowszu, nad Wisłą.
Od 2002 miasto stołeczne Warszawa jest gminą miejską mającą status miasta na prawach powiatu. W jej skład wchodzi 18 jednostek pomocniczych – dzielnic m.st. Warszawy. Warszawa jest największym polskim miastem pod względem liczby ludności (1 729 119 mieszkańców, stan na 30 czerwca 2014) i powierzchni (517,24 km² łącznie z Wisłą, stan na 1 stycznia 2014)Warszawa jest ośrodkiem naukowym, kulturalnym, politycznym oraz gospodarczym na skalę europejską. Tutaj znajdują się siedziby Prezydenta, Sejmu i Senatu, Rady Ministrów, Narodowego Banku Polskiego oraz innych instytucji i władz centralnych. Warszawa jest także siedzibą agencji Frontex odpowiedzialnej za bezpieczeństwo granic zewnętrznych Unii Europejskiej.
Warszawa i jej 18
dzielnic.
POŁOŻENIE
Warszawa leży w środkowym biegu Wisły, na Nizinie Środkowomazowieckiej, w odległości około 350 km od Karpat i Morza Bałtyckiego. Jest jedyną w Europie stolicą leżącą w bezpośrednim sąsiedztwie parku narodowego.Miasto leży po obu stronach rzeki i jest nieznacznie wydłużone wzdłuż jej brzegów (rozciąga się na ok. 30 km w kierunku północ-południe i ok. 28 km w kierunku wschód-zachód). Lewobrzeżna część Warszawy jest w większości położona na RówninieWarszawskiej.Pozostała część miasta leży w Dolinie Środkowej Wisły oraz na Równinie Wołomińskiej (częściowo dzielnice wschodnie) i
w Kotlinie Warszawskiej (częściowo dzielnice północne). Na Bielanach, Białołęce, w Wawrze i Wesołej występują porośnięte lasem, wysokie na kilka-kilkanaście metrów wydmy śródlądowe, z najwyższym naturalnym punktem wysokościowym – 122,11 m n.p.m.(w rejonie planowanej ul. Stanisława Wigury na osiedlu Groszówka w Wesołej).Stolica stanowi główne miasto monocentrycznej aglomeracji warszawskiej. Liczba jej mieszkańców, zależnie od koncepcji jej zasięgu, wynosi w przybliżeniu od 2,6 do 3 mln. W obszarze tym znajduje się około 20 miast.
Panorama
Warszawy (ul. Emilii Plater) nocą.
KLIMAT
Według klasyfikacji Wincentego Okołowicza Warszawa leży w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego. Według uaktualnionej klasyfikacji Köppena-Geigera Warszawa leży w strefie klimatu kontynentalnego wilgotnego.Cechami charakterystycznymi klimatu Warszawy są dość równomierne opady o średniej wieloletniej około 493 mm/rok. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi +7,8 °C z maksimum w lipcu (+18,0 °C) i minimum w styczniu (–3,3 °C). Okres wegetacyjny w Warszawie wynosi od 200 do 210 dni w roku.W Warszawie i okolicach bardzo wyraźnie zaznacza się wpływ
dużej aglomeracji miejskiej na klimat (tzw. miejska wyspa ciepła).Objawia się to poprzez wyższe średnie temperatury wcentrum miasta, częstsze opady (nagrzanie powietrza powoduje powstawanie silnych prądów wstępujących i chmur konwekcyjnych,którym towarzyszą ulewne opady i burze). W zależności od warunków meteorologicznych różnica temperatury między śródmieściemWarszawy i przedmieściami może sięgać 7-8 °C, a nawet 10 °C.Ze względu na większą szorstkość podłoża w centrum miasta
zmniejsza się prędkość wiatru.
na Nizinie Środkowomazowieckiej, na Mazowszu, nad Wisłą.
Od 2002 miasto stołeczne Warszawa jest gminą miejską mającą status miasta na prawach powiatu. W jej skład wchodzi 18 jednostek pomocniczych – dzielnic m.st. Warszawy. Warszawa jest największym polskim miastem pod względem liczby ludności (1 729 119 mieszkańców, stan na 30 czerwca 2014) i powierzchni (517,24 km² łącznie z Wisłą, stan na 1 stycznia 2014)Warszawa jest ośrodkiem naukowym, kulturalnym, politycznym oraz gospodarczym na skalę europejską. Tutaj znajdują się siedziby Prezydenta, Sejmu i Senatu, Rady Ministrów, Narodowego Banku Polskiego oraz innych instytucji i władz centralnych. Warszawa jest także siedzibą agencji Frontex odpowiedzialnej za bezpieczeństwo granic zewnętrznych Unii Europejskiej.
 |
POŁOŻENIE
Warszawa leży w środkowym biegu Wisły, na Nizinie Środkowomazowieckiej, w odległości około 350 km od Karpat i Morza Bałtyckiego. Jest jedyną w Europie stolicą leżącą w bezpośrednim sąsiedztwie parku narodowego.Miasto leży po obu stronach rzeki i jest nieznacznie wydłużone wzdłuż jej brzegów (rozciąga się na ok. 30 km w kierunku północ-południe i ok. 28 km w kierunku wschód-zachód). Lewobrzeżna część Warszawy jest w większości położona na RówninieWarszawskiej.Pozostała część miasta leży w Dolinie Środkowej Wisły oraz na Równinie Wołomińskiej (częściowo dzielnice wschodnie) i
w Kotlinie Warszawskiej (częściowo dzielnice północne). Na Bielanach, Białołęce, w Wawrze i Wesołej występują porośnięte lasem, wysokie na kilka-kilkanaście metrów wydmy śródlądowe, z najwyższym naturalnym punktem wysokościowym – 122,11 m n.p.m.(w rejonie planowanej ul. Stanisława Wigury na osiedlu Groszówka w Wesołej).Stolica stanowi główne miasto monocentrycznej aglomeracji warszawskiej. Liczba jej mieszkańców, zależnie od koncepcji jej zasięgu, wynosi w przybliżeniu od 2,6 do 3 mln. W obszarze tym znajduje się około 20 miast.
 |
KLIMAT
Według klasyfikacji Wincentego Okołowicza Warszawa leży w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego. Według uaktualnionej klasyfikacji Köppena-Geigera Warszawa leży w strefie klimatu kontynentalnego wilgotnego.Cechami charakterystycznymi klimatu Warszawy są dość równomierne opady o średniej wieloletniej około 493 mm/rok. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi +7,8 °C z maksimum w lipcu (+18,0 °C) i minimum w styczniu (–3,3 °C). Okres wegetacyjny w Warszawie wynosi od 200 do 210 dni w roku.W Warszawie i okolicach bardzo wyraźnie zaznacza się wpływ
dużej aglomeracji miejskiej na klimat (tzw. miejska wyspa ciepła).Objawia się to poprzez wyższe średnie temperatury wcentrum miasta, częstsze opady (nagrzanie powietrza powoduje powstawanie silnych prądów wstępujących i chmur konwekcyjnych,którym towarzyszą ulewne opady i burze). W zależności od warunków meteorologicznych różnica temperatury między śródmieściemWarszawy i przedmieściami może sięgać 7-8 °C, a nawet 10 °C.Ze względu na większą szorstkość podłoża w centrum miasta
zmniejsza się prędkość wiatru.
URBANISTYKA I ARCHITEKTURA
Historyczna zabudowa Warszawy wielokrotnie była niszczona podczas wojen. Szczególnie ucierpiała podczas II wojny światowej.Miasto odbudowano dużym wysiłkiem społeczeństwa całego kraju. Za wzorcową uznaje się rekonstrukcję Starego Miasta, które 2 września 1980 roku zostało umieszczone na liście światowego dziedzictwa UNESCO jako wyjątkowy przykład całkowitej rekonstrukcji zespołu historycznego.Zamek Królewski, będący wcześniej jedną z głównych rezydencji książąt mazowieckich w
obecnym stanie jest wierną rekonstrukcją barokowej budowli z XVII i XVIII wieku. Pomimo zniszczeń w latach 1939 i 1944, dzięki systematycznym ewakuacjom zachował się bogaty wystrój sal. Z okresu średniowiecza, do dziś zachował się zespół zabytków z późnego średniowiecza (w znacznym stopniu odbudowane i zrekonstruowane). Zachował się układ urbanistyczny z regularnym układem ulic i centralnie położonym rynkiem.W obrębie Śródmieścia zachowały się do dziś zespoły zabytkowe tworzące poszczególne ulice (m.in. Trakt Królewski, Długa, Miodowa) i place (m.in. Teatralny, Bankowy, Krasińskich). Zespoły te składają się z obiektów sakralnych, rezydencjonalnych i mieszkalnych, pochodzących głównie z okresu baroku i klasycyzmu.
 |
GOSPODARKA
Warszawa jest największym po Górnośląskim Okręgu Przemysłowym ośrodkiem przemysłowym w kraju.Do największych centrów handlowo-rozrywkowych należą: Arkadia (największe pod względem powierzchni), Blue City, Galeria Mokotów, Promenada, Sadyba Best Mall, Wola Park oraz Złote Tarasy.Warszawa jest dużym ośrodkiem gospodarczym, siedzibę ma tutaj co dwunaste
przedsiębiorstwo działające w Polsce.
TRANSPORT
Warszawa jest głównym węzłem transportowym Mazowsza. Obecnie przez miasto przebiegają trzy drogi ekspresowe: S2, S8, S79;6 dróg krajowych: DK2, DK7, DK8, DK17, DK61 i DK79 oraz 14 dróg wojewódzkich: DW580, DW629, DW631, DW633, DW634, DW637, DW638, DW706, DW711, DW717, DW719, DW724, DW801 i DW898. Szeroka rzeka Wisła, nad którą leży Warszawa, jest wciąż dużą barierą transportową. Budowane tu w przeszłości przeprawy mostowe (pierwszy stały most w 1573) były wielokrotnie niszczone przez powodzie oraz podczas wojen – w obu wojnach światowych wszystkie istniejące mosty zostały zniszczone. Kilkadziesiąt lat później liczba przepraw i ich przepustowość jest wciąż niewystarczająca w stosunku do potrzeb. Obecnie w mieście jestdziewięć mostów: Skłodowskiej-Curie (zwany także Mostem Północnym), Grota-Roweckiego, Gdański (składający się z dwóch części: kolejowej i drogowo-tramwajowej i z tego powodu bywa traktowany jako dwa oddzielne mosty),Śląsko-Dąbrowski,
Świętokrzyski, Średnicowy (kolejowy), Poniatowskiego, Łazienkowski, Siekierkowski. Władze miasta planują w przyszłości budowę kolejnych 4-6 mostów: w ciągu ulic: Krasińskiego i Budowlanej, Na Zaporze i Południowego oraz dwóch lokalnych – na przedłużeniu ulic Ratuszowej i Okrzei.System transportu miejskiego w Warszawie składa się z linii autobusowych, tramwajowych, metra oraz Szybkiej Kolei Miejskiej. Wszystkie linie koordynowane są przez Zarząd Transportu Miejskiego. Do przejazdów środkami komunikacji miejskiej uprawniają bilety z paskiem magnetycznym i Warszawska Karta Miejska.Pierwsze plany budowy metra w Warszawie powstały w latach 20. XX wieku. Kilkakrotnie je zmieniano, rozpoczynano i przerywano prace. Budowę istniejącej dziś kolei podziemnej rozpoczęto dopiero 15 kwietnia 1983 r. Pierwszy odcinek został otwarty 7 kwietnia1995 r., a budowę całej pierwszej linii o przebiegu północ-południe i długości 23,1 km, z 21 stacjami, zakończono 25 października 2008 r. (budowa kolejnych 2 stacji została odłożona na bliżej nieokreśloną przyszłość). We wrześniu 2010 r. rozpoczęła się budowa II linii (docelowo 31 km, 28 stacji), której odcinek centralny ma zostać uruchomiony w 2015.W każdym dniu roboczym z metra korzysta około 500 tys. pasażerów.W Warszawie jest coraz więcej dróg rowerowych.Wskaźnik gęstości sieci rowerowej (0,70 km/km²) jest ponad dwukrotnie większy niż w Krakowie czy Gdańsku. Na najbardziej atrakcyjnych trasach rowerowych natężenie ruchu sięga 500 rowerzystów na godzinę.
OŚWIATA I NAUKA
Stolica jest największym ośrodkiem akademickim w Polsce. Swoją siedzibę ma tu 66 uczelni.
 |
KULTURA
W Warszawie znajduje się ok. 30 większych stałych teatrów. Wśród nich największymi są Teatr Narodowy (założony w 1765) oraz Teatr Wielki – Opera Narodowa (założony w 1778). Szczególne uznanie zdobył TR Warszawa (dawniej Teatr Rozmaitości), który jest organizatorem eksperymentalnych przedstawień w scenerii miasta w ramach projektu Teren Warszawa.W Warszawie znajduje się ok. 30 większych stałych teatrów. Wśród nich największymi są Teatr Narodowy (założony w 1765) oraz Teatr
Wielki – Opera Narodowa (założony w 1778). Szczególne uznanie zdobył TR Warszawa (dawniej Teatr Rozmaitości), któryjest organizatorem eksperymentalnych przedstawień w scenerii miasta w ramach projektu Teren Warszawa.W Warszawie znajduje się kilkadziesiąt muzeów, a także wiele galerii sztuki.Największe stołeczne galerie to Zachęta i Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, zaś największe muzea – Muzeum Narodowe, Zamek Królewski, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Muzeum Warszawy oraz otwarte w 2004 Muzeum Powstania Warszawskiego.Obecnie w Warszawie znajduje się 31 kin, w tym 14 multipleksów należących do pięciu sieci multikinowych Cinema City, Multikino, Silver Screen,Kinoplex, Novekino.W Warszawie znajduje się wiele bibliotek, w tym Biblioteka Narodowa oraz Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy (ul. Koszykowa 26/28), utworzona w 1907, a stanowiąca dziś bibliotekę główną województwa mazowieckiego.W mieście działa ponadto wiele bibliotek uczelni, z największą – Biblioteką Uniwersytecką, oraz biblioteki specjalistyczne, jak np. Biblioteka Sejmowa i Centralna Biblioteka Wojskowa.
 |
MEDIA
Warszawa jest siedzibą spółki Polskie Radio i redakcji jej programów ogólnopolskich, lokalnej rozgłośni Polskie Radio RDC oraz ogólnopolskiego Radio ZET. Ponadto nadaje stąd wiele stacji prywatnych: Antyradio, Radio Eska, Radio Jutrzenka, Radio Kampus, Radio Kolor, Radio Niepokalanów, Radio Plus, RMF Maxxx Mazowsze, Rock Radio, Radio Warszawa (dawniej: Radio Warszawa-Praga), Vox FM Warszawa (dawniej Radio Plus), Radio WAWA, Radio Złote Przeboje i Eska Rock.W stolicy swą główną siedzibę, studia i redakcje anten ogólnopolskich ma Telewizja Polska. Nadawany jest stąd także
lokalny program TVP Warszawa. Również w Warszawie znajdują się studia innych stacji telewizyjnych: Polsat, TVN, TTV, TV 4, Superstacja, TV Puls, TV Trwam, Telewizja Republika.
SPORT I REKREACJA
Największy obiekt sportowy w Warszawie to wielofunkcyjny Stadion Narodowy mieszczący 58 tys. widzów, na którym mogą się odbywać mecze piłkarskie, rugby, footballu amerykańskiego oraz widowiska rozrywkowe.W Warszawie istnieją również: 31-tysięczny piłkarski stadion Pepsi Arena, lekkoatletyczne stadiony Gwardii Warszawa oraz Skry Warszawa oraz 7-tysięczny piłkarski Stadion Polonii.W 2012 dwa warszawskie kluby piłkarskie występowały w Ekstraklasie (Legia Warszawa i Polonia Warszawa) (obecne tam od wielu lat). W rozgrywkach Basketligi występuje koszykarski klub (Polonia Warszawa) i (AZS Politechnika Warszawska), której siatkarska sekcja również w sezonie 2011/2012 występuje w PlusLidze.Obecnie w Warszawie funkcjonuje 32 basenów, w tym – w sezonie letnim – cztery odkryte: Moczydło przy Górczewskiej na Woli, WOW Wisła Inflancka przy ul. Inflanckiej w Śródmieściu, Park Kultury w Powsinie przy ul. Maślaków 1 na Ursynowie i w Parku Szczęśliwickim na Ochocie.
 |
PRZYRODA
Około 200 km² miasta zajmują tereny zieleni: parki, lasy, zieleń uliczna oraz zieleń osiedlowa i zieleń wokół obiektów użyteczności publicznej. Znaczne obszary objęte są ochroną przyrody.W obrębie miasta znajduje się kilkanaście zwartych kompleksów leśnych, obejmujących ponad 7200 ha[100], co stanowi prawie 14% powierzchni miasta. Część lasów, jak np.Las Bielański, jest pozostałością dawnej, rozległej puszczy mazowieckiej, porastającej te obszary.
 |
DO GÓRY