ZAKOPANE – miasto i gmina w województwie małopolskim, siedziba powiatu tatrzańskiego. Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 26 737 mieszkańców i było drugim co do wielkości po Nowym Targu miastem Podhala. Zakopane jest największym ośrodkiem miejskim w bezpośrednim otoczeniu Tatr, dużym ośrodkiem sportów zimowych, od dawna nazywane nieformalnie zimową stolicą Polski. W granicach administracyjnych miasta znajduje się także znaczna część Tatrzańskiego Parku Narodowego. POŁOŻENIE Miasto położone jest u stóp Tatr, w Rowie Podtatrzańskim (Kotlina Zakopiańska), nad kilkoma potokami, których wody ostatecznie wpadają do rzeki Zakopianka dopływu Białego Dunajca. Jest najwyżej położonym miastem Polski. W granicach administracyjnych miasta znajduje się część Tatr (z najwyższym punktem jakim jest wierzchołek Świnicy – 2301 m n.p.m.).Na północy rozciąga się pasmo Gubałówki, a na południu nad miastem góruje Giewont.Według danych z roku 2005 Zakopane ma obszar 84,35 km2, w tym: użytki rolne: 31%, użytki leśne: 57%. KULTURA I SZTUKA od koniec XIX wieku Zakopane stało się ośrodkiem kulturalnym, odwiedzanym (lub zamieszkanym) przez takie sławne postacie polskiej kultury jak: Henryk Sienkiewicz, Władysław Orkan, Stanisław Witkiewicz, Stefan Żeromski, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Jan Kasprowicz, Mieczysław Karłowicz, Karol Szymanowski, Stanisław Ignacy Witkiewicz i inni. Stanisław Witkiewicz (ojciec) jest autorem tzw. stylu zakopiańskiego (zwanego też od jego nazwiska witkiewiczowskim) w budownictwie. Z pobytem letników a później także osiedlającej się w Zakopanem inteligencji nastąpił rozwój turystyki i taternictwa. W 1873 r. zawiązało się Towarzystwo Tatrzańskie, którego celem było propagowanie wiedzy o Tatrach, badanie ich, ułatwienie turystyki, ochrona przyrody i popieranie miejscowego rozwoju. Działalności tego Towarzystwa Zakopane zawdzięcza pierwsze oświetlenie, organizację poczty i telegrafu, budowę Dworca Tatrzańskiego. Z pobytem letników związana jest także historia teatru w Zakopanem. Pierwsze przedstawienia wystawiane były przez zespoły amatorskie tworzone przez gości, ale już w 1892 r. Zakopane odwiedza zespół teatralny złożony z zawodowych aktorów. Powołany w 1900 r. Związek Przyjaciół Zakopanego zainicjował powstanie stałego teatru amatorskiego, a od 1904 r. sezonowego zespołu zawodowego. Do najsławniejszych zabytków zaliczane są: barokowy drewniany kościółek obok Cmentarza Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku; góralska zabudowa drewniana; budowle w stylu zakopiańskim; wille (np. Koliba, Pod Jedlami, Atma i inne). MUZEA W ZAKOPANYM: Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego Muzeum Stylu Zakopiańskiego w willi Koliba Muzeum Przyrodnicze Tatrzańskiego Parku Narodowego Muzeum Kornela Makuszyńskiego Muzeum Jana Kasprowicza Muzeum Karola Szymanowskiego w willi "Atma" Galeria Antoniego Rząsy Galeria Ryszarda Orskiego Galeria Władysława Hasiora Galeria Pegaz (istniejąca w l. 1963-1977) Miejska Galeria Sztuki Muzeum Walki i Męczeństwa SPORT I TURYSTYKA Rokrocznie na Wielkiej Krokwi odbywa się Puchar Świata w skokach narciarskich. Wielokrotnie odbywał się także Puchar Świata w kombinacji norweskiej. W mieście tym trzykrotnie odbywały się mistrzostwa świata w narciarstwie klasycznym: w latach 1929, 1939 oraz w 1962 oraz jeden raz mistrzostwa świata w narciarstwie alpejskim w 1939 r.W 1974 roku na trasie K Nosalu odbył się Puchar Świata w narciarstwie alpejskim w slalomie . Miasto kandydowało do organizacji Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym 2011 (przegrana z Oslo), Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym 2013 (przegrana z Val di Fiemme), Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym 2015 (przegrana z Falun) i Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym 2017 (przegrana z Lahti). Miasto starało się też (bezskutecznie) o organizację w 2006 r. Zimowych Igrzysk Olimpijskich (wygrał Turyn). W latach 2013–2014 czynione były starania o organizację Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 2022 r. wraz z Krakowem oraz ośrodkiem narciarskim Jasna Niskie Tatry na Słowacji. Mistrzostwa Świata rozegrane w Zakopanem: Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Klasycznym 1929 Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Alpejskim 1939 Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Klasycznym 1939 Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Klasycznym 1962 Mistrzostwa Świata w Biathlonie 1969 Mistrzostwa Świata Juniorów w Narciarstwie Klasycznym 2008 Mistrzostwa świata juniorów w łyżwiarstwie szybkim 2009 Mistrzostwa Europy rozegrane w Zakopanem Mistrzostwa Europy w Biathlonie 2000 Uniwersjady rozegrane w Zakopanem Zimowa Uniwersjada 1993 Zimowa Uniwersjada 2001 Liczne sanatoria i domy wypoczynkowe oraz duża baza noclegowa czynią z Zakopanego miejscowość atrakcyjną dla turystów. Główną atrakcją turystyczną są Tatry. Inne to: kolejka linowo-terenowa na Gubałówkę kolejka linowa na Kasprowy Wierch kolej linowo-krzesełkowa na Butorowy Wierch skocznia narciarska Wielka Krokiew Teatr im. Stanisława Ignacego Witkiewicza liczne festiwale i imprezy folklorystyczne (Jesień Tatrzańska i Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich) W Zakopanem działa klub piłkarski – KS Zakopane. Powstał w 2007 r. w wyniku fuzji ZKP Zakopane i Jutrzenki Zakopane. Swoje spotkania rozgrywa na obiekcie przy ul. Orkana 6. KOMUNIKACJA Pociągi dojeżdżają do stacji Zakopane. Komunikację autobusową zapewnia szereg przewoźników zarówno w ramach regularnych, całorocznych linii, jak i okresowych, uruchamianych dodatkowo w sezonach turystycznych. Komunikacja z miejscowościami sąsiednimi zapewniana jest przez regularne linie prywatnych przewoźników. Po mieście kursują linie przewoźników prywatnych (tzw. busy). Zapewniają komunikację z centrum miasta do sąsiednich miejscowości, początków szlaków turystycznych prowadzących w Tatry i okolice Zakopanego oraz obiektów turystycznych DO GÓRY |